Risico’s in lawineterrein herkennen en ze beperken is niet gemakkelijk. In deze gratis reeks leer je alles en meer dan je in de doorgaans betaalde cursussen leert. De inhoud is gebaseerd op meerdere boeken en mijn jarenlange ervaring als gediplomeerd UIMLA International Mountain Leader, UIAA Instructor Mountain Walking & Trekking en gletsjergids gecertificeerd door de Association of Icelandic Mountain Guides.
Lawinebericht, weerbericht, oriëntatie van de wand, hellingsgraad, sonde, schop, bieper, group check, is er verse sneeuw, wanneer viel de laatste sneeuw, is er drijfsneeuw, is het sneeuwpack vochtig, zijn er bomen, is de flank verspoord, hoe hoog ben ik, wat kunnen mijn partners, moeten we afstand bewaren, wat als iemand toch in een lawine terecht komt?
Dit is slechts een greep uit waar we in sneeuwterrein allemaal aan moeten denken en in deze videoreeks zullen behandelen!
Sneeuw- en lawinekunde draait zeker niet alleen maar om doembeelden en gevaar. Er valt heel wat interessants te leren en door meer te weten, kan je niet alleen gevaar vermijden, maar ook de beste omstandigheden herkennen om maximaal plezier te kunnen maken!
Toen gebeurde wat alleen de anderen overkomt... Kristof overleefde een lawine. Zijn verhaal
Dit is de getuigenis van Kristof, die in een lawine terechtkwam en het gelukkig overleefde. Ik ben Kristof enorm dankbaar, dat hij bereid was open te vertellen, over wat voor hem erg moeilijke momenten zijn geweest. In hem, zie ik iemand zoals we allemaal vrienden en familieleden kennen. Iemand die gedreven door een passie voor sneeuw beslissingen nam op basis van zijn kennen en kunnen op dat moment. Maar, zoals zo vaak, wist hij niet, wat hij niet wist. Net als 90% van de lawineslachtoffers was hij zelf de oorzaak van de lawine die hem bijna fataal werd. Zijn getuigenis is het bewijs, dat het niet alleen de anderen overkomt.
Lawines! Wat zijn lawines en wanneer ontstaan ze? Een snel overzicht!
Lawines! Gevaar! Check, maar wat zijn lawines en wanneer ontstaan ze?! Kort gezegd is een lawine een massa sneeuw of ijs die plots naar beneden stort. Voor je een lawine kan krijgen, heb je de volgende zaken nodig:
- Sneeuw
- Een helling
- Een trigger
Over elk van deze drie onderwerpen kunnen we uren doorgaan, maar in deze video starten we met een breed overzicht.
Lawines! De gevarenschaal en wat ze voor ons betekent! Lawinecijfers 1 tot 5 en wat ze betekenen.
Welk lawinerisico heerst er vandaag? Dat is een vraag die jammer genoeg niet met één woord te beantwoorden valt. Wat we wél met één woord met elkaar kunnen delen is de lawineschaal. We zien deze cijfers veelvuldig in lawineberichten en langs skipistes. In deze video bespreken we wat ze voor ons betekenen.
De Europese lawineschaal vertelt ons in grote lijnen over de waarschijnlijkheid dat een lawine zal optreden en hoe groot de mogelijke gevolgen zijn. Het cijfer is van toepassing op grotere gebieden en geeft alleen een eerste indicatie van het mogelijke gevaar. Samen met het lawinebericht vormt dit cijfer de basis van de vele andere beslissingen die we kunnen nemen om veiliger onderweg te zijn.
Lawines! Het lawinebericht. Wat staat er in en hoe lees je het?
Voor iedereen die in de winter beheerde pistes verlaat is het lawinebericht DE basisbron van informatie over de actuele omstandigheden! Zo’n lawinebericht is al snel een tot twee A4’tjes groot. Best wel wat informatie dus. Ik hoor je al denken… How hard can it be? Wel, niet zo… maar lawineberichten verschillen best wel van bijvoorbeeld een weerbericht. In deze video kijken we eens hoe zo’n lawinebericht is opgebouwd en welke informatie we er in kunnen vinden.
Lawines! De 5 typische lawineproblemen in het lawinebericht en wat ze voor ons betekenen.
Risico’s in lawineterrein herkennen en ze beperken is niet gemakkelijk, maar gelukkig kunnen we hier en daar toch vuistregels hanteren. In deze video zullen we het hebben over vijf typische lawineproblemen waarmee we in de praktijk en in het lawinebericht geconfronteerd worden.
We hadden het er al over in onze video over het lezen van lawineberichten. Het volstaat niet om enkel te weten wat het risicocijfer van de dag is. Zonder te begrijpen wat het gevaar die dag inhoudt en waar en wanneer we het grootste risico lopen kunnen we geen goed doordacht plan maken. We willen niet alleen een route kunnen uitstippelen. We willen de bestaande risico’s zo goed mogelijk begrijpen, zodat we de risico’s die we niet kunnen vermijden tot een absoluut minimum kunnen herleiden.
Die witte laag op de berg kan op veel verschillende manieren gevaarlijk worden. We bespreken 5 typische probleemsituaties, tekens waaraan we ze kunnen herkennen, waar in het terrein ze zich meestal bevinden, hoe lang ze doorgaans blijven bestaan en wat we eventueel kunnen doen om ze te vermijden.
Lawines! Wat is sneeuw? Hoe veranderen sneeuwkristallen van vorm en wat betekent dat voor ons?
Beter begrijpen wat zich in de sneeuw afspeelt helpt je niet alleen gevaren begrijpen, maar ook de beste sneeuw te vinden. Wat is sneeuw? Hoe wordt het gevormd? Hoe verandert het tijdens z’n levensduur?
De eigenschappen van sneeuw zijn enorm veranderlijk! Z’n massa per volume kan tot 10 keer groter en kleiner zijn. De diameter van de kristallen kan tot 50 maal in grootte verschillen en de weerstand tegen afschuiven wel tot 1000 maal groter of kleiner zijn! In deze video nemen we een snelle duik in het sneeuwpak zelf om enkele basisprincipes te verduidelijken.
Lawines! Terreinvormen, terrain traps en wat ze voor ons kunnen betekenen. De essentials in 10min.
De bergomgeving biedt ons veel kansen, maar verschuilt ook gevaren. In deze video zoomen we in op het terrein en wat wij daaruit kunnen afleiden. We zullen het hebben over steilheid van hellingen, de ligging van flanken en verschillende soorten terreinvormen.
Terrein kunnen lezen is een belangrijke voorwaarde voor het maken van goeie beslissingen. Een ervaren bergsporter denkt in een 3-dimensionale omgeving, en niet in termen van lijnen zoals paden, pistes of routes. In lawineterrein is dit extra belangrijk.
Lawines! Veiligheidsmateriaal: Bieper, sonde, schop. Wat, hoe en waarom voor ski/board/sneeuwschoen
Veiligheidsmateriaal redt levens! Welk materiaal heb je nodig om jezelf en anderen te beschermen tegen lawines? De bieper, sonde en sneeuwschop zijn de essentiële 3-eenheid voor skiërs, snowboarders en (sneeuwschoen)wandelaars die in de sneeuw onderweg zijn. Ga nooit buiten de pistes zonder deze essentiële dingen + de kennis die je nodig hebt om ze te gebruiken.
De statistieken liegen niet! Bij 90% van de lawine-incidenten wordt de lawine veroorzaakt door het slachtoffer zelf of door iemand binnen de groep. Overlevingsstatistieken tonen aan dat iets meer dan 90% van de lawineslachtoffers levend wordt teruggevonden, mits ze binnen een kwartier worden uitgegraven. Na dit punt neemt de overlevingskans snel af. Na 45 minuten neemt het overlevingspercentage af tot 20-30% en na twee uur tot vrijwel 0%.
Het spreekt voor zich dat als iemand bedolven raakt, tijd van essentieel belang is en dat het hebben van de juiste lawine-veiligheidsuitrusting absoluut van het grootste belang is. Veiligheidsmateriaal hebben én het kunnen gebruiken redt levens!
Lawines! Risicoreductie: de 3x3 beslissingsmethode in de winter. DE sleutel tot een hoger niveau!
Tochten plannen en beslissingen nemen over wat je wil doen, is een eindeloos en creatief proces dat doorloopt tot na je tocht al volbracht is. Maar al te vaak zie je dat mensen tochten plannen en tochten uitvoeren als aparte zaken bekijken, met een inflexibele houding tijdens de uitvoering tot gevolg. Bovendien is zo’n benadering de perfecte setup voor heuristische vallen zoals de commitment val en een hoop andere manieren waarop we blind kunnen zijn voor belangrijke informatie uit de realiteit.
Door efficiënter en flexibeler te denken, kunnen we betere beslissingen nemen waardoor onze tocht niet alleen veiliger, maar ook gewoon veel leuker kan worden. In deze video zullen we het hebben over de 3X3 methode in wintercontext. Deze methode begrijpen én ook écht toepassen is voor veel mensen de sleutel tot een hoger niveau van bersportbeleving!
Lawines! Risicofactoren en alarmtekens: Wat maakt het risico plaatselijk groter of kleiner?
Veel mensen zien gewoon sneeuw. Iemand met ervaring, ziet een rijkdom aan informatie! In de bergen onderweg zijn is constant observeren, evalueren en bijsturen. De basis van een geslaagde dag is een goed plan, maar plannen gebaseerd op weerberichten, lawineberichten, gidsboekjes en kaarten komen niet altijd 100% overeen met wat je lokaal ziet. In deze video hebben we het kort over erg lokale beslissingen maken in het terrein, op basis van wat we daar en dan voor onze neus hebben.
Lawines! Waarom maken zelfs ervaren mensen fouten? Heuristische vallen en menselijke factoren!
De factor “mens” en heuristische vallen – hoe ons brein ons kan misleiden. Veruit de meeste lawines worden door de slachtoffers zelf veroorzaakt en vaak zijn de slachtoffers zelfs erg ervaren mensen. Hoe komt het dat zelfs ervaren en intelligente mensen toch nog fouten maken? In deze video praten we over heuristische vallen, of hoe wij onszelf en elkaar in de val kunnen lokken. We hebben het over wat er zich binnen een groep en in onszelf kan afspelen.
Lawines! De grafische reductiemethode (DAV SnowCard). Wat is het? Hoe werkt het?
Steek ik vandaag deze flank over of niet? Lawinerisico inschatten is abstract en veronderstelt best wel wat basisbegrip. Vaak helpen beslissingsmethodes en checklists bij het ordenen van je gedachten. In deze video hebben we het over de grafische reductiemethode, ook wel gekend als de DAV SnowCard. Wat is het? Hoe gebruik je het? En is de methode altijd even bruikbaar?
Lawines! Beslissingsmethodes in zakformaat: Stop or Go - DAV Snow Card - SLF Achtung Lawinen!
Hoe beoordeel je situaties zonder een lawine-expert te zijn? De reeks waar deze video deel van is alleen al is uren aan informatie. En dan hebben we het alleen nog maar over basiskennis! Wat als je dingen vergeet of plots beseft dat je het eigenlijk niet meer zo goed weet? Gelukkig bestaan er meerdere beoordelingsmethodes en pocket size checklists. In deze video bekijken we de Oostenrijkse Stop or Go methode, de Duitse DAV Snow Card en het Zwitserse Achtung Lawinen!
Lawines! Wat betekent verse sneeuw (of regen...) voor het lawinegevaar?
Verse sneeuw! Elke vorm van nieuwe neerslag verhoogt tijdelijk het lawinegevaar. Zoals altijd hangt van meerdere factoren af wat de verse sneeuw die net gevallen is voor ons betekent. In deze video geven we je enkele vuistregels om de nieuwe situatie mee te beoordelen.
Lawines! Sneeuw valt niet alleen in de winter... Een seizoensbenadering.
Sneeuw is eigenlijk nooit helemaal weg te denken uit de bergen. Ook niet in de zomer. In deze videoreeks bekijken we sneeuw en lawines vanuit veel hoeken, wat het niet eenvoudig maakt om er één duidelijke progressieve lijn in te trekken. Het ene onderwerp volgt niet noodzakelijk op het andere en uiteindelijk moet je eigenlijk alles gezien hebben. In de praktijk zien we natuurlijk wel dat de natuur een zeker patroon volgt. De sneeuwsituaties in de late herfst zijn anders dan die in het hart van de winter of in de late lente. In deze video doe ik een poging om de seizoenen te volgen en enkele typische te verwachten scenario’s te schetsen.
Dieter Van Holder
UIMLA International Mountain Leader
UIAA Instructor Mountain Walking & Trekking
UIAA Instructor Winter Mountain Walking & Snowshoeing
AIMG Jökla II – AIMG Fjalla I